xDSL Sistemler

1.1.2. xDSL Sistemler

xDSL, mevcut bakır telefon kabloları üzerinden veri, ses ve görüntü transferi yapabilme olanağı sağlayan yüksek hızlı bir modem teknolojisidir. xDSL Bu konuda geliştirilmiş olan, ADSL, HDSL, SDSL, VDSL gibi teknolojilerin genel adlandırılmasıdır. xDSL kısaltması, özel bir protokolü belirtmeksizin bütün olarak teknolojiyi tanımlar. xDSL teknolojisi, ADSL ile birlikte SDLS, HDSL, VDSL gibi farklı teknolojileri de kapsar.

• • Avantajları
    • Telefon hattını meşgul etmez.
    • Çoklu ortam uygulamaları için yeterince hızlıdır.
    • Son kullanıcı için ADSL modem ücreti dışında ekstra yatırım gerektirmez.
    • Benzer hızı sağlayan teknolojilere göre daha ucuzdur.
  • Dezavantajları
    • Hizmetin sağlandığı santralden uzaklaştıkça bağlantı hızı düşer.
    • Hizmeti sağlayan işletmeci için altyapı maliyeti fazladır.
    • Telefon hattına bağlıdır. Mobiliteyi sınırlar.

Tablo 1.1: Çeşitli bağlantı sistemlerinin karşılaştırılması

Veri İletim Tekniği	Gerekli Teçhizat		Hız
Çevirmeli (Dial-Up)	Bakır kablo, modem ve çevirmeli internet servisi sağlayan bir ISS		2400 bps -56 Kbps
ISDN	ISDN’e açılmış bir telefon hattı, ISDN telefonu, veri ile sesi ayrıştıracak bir router ve ISDN internet servisi sağlayan bir ISS		64 Kbps -128 Kbps
Kablo	Özel kablo modem ve kablolu yayından internet servisi sağlayan bir ISS		512 Kbps -20 Mbps
ADSL/DSL	ADSL modem ve adaptör kartı, ADSL Servisi sağlayan bir ISS		128 Kbps -8 Mbps
Kablosuz İnternet (Wireless)	Kablosuz modem ve kablosuz internet servisi sağlayan bir ISS	fazla	30 Mbps ya da daha
Uydu	Eski tiplerde bir çevirmeli telefon hattı ve uydu modem. Yeni tiplerde sadece uydu modem ve uydu alıcısı (receiver)	fazla	6 Mbps ya da daha
Fiber	Özel fiber teçhizatı, fiber hat, fiber modemler		40 Mbps ve daha fazla

7

1.1.3. HDSLYüksek Hızlı Sayısal Abone Hat Sistemi

High bit-rate Digital Subscriber Line, ya da HDSL, Metal kablo perleri (bakır telefon kabloları olabilir) 2.340Mbps hızlara kadar iki yönlü simetrik veri transferine izin veren fiziksel katman veri iletişim standardıdır. Bu iletişim standardı sayesinde çok daha pahalı olan T1 (1.544Mbps) ve E1 (2.408 Mbps) bağlantılarının sağladığı tüm servisler HDSL tarafından da desteklenmektedir.

Hızla gelişen dünyada abonelerin multimedya talepleri artmakta, geniş bant servisleri gelişmektedir. Müşterilerin geniş bant servislerine erişim kolaylığı istekleri, bu hizmeti sağlayan telekomünikasyon şirketlerini düşük maliyetle yüksek kalitede hizmet sağlamaya itmektedir. Simetrik kablo çifti (twisted pair) kabloların performansının iyileştirilmesi geniş bant servislerinin gelişimini hızlandıracak ve yaygınlaştıracaktır. Müşterilerin, yüksek hızlardaki veri iletişim isteğinin mevcut döşenmiş bakır kablolar üzerinden karşılamak için yeni bir teknoloji geliştirilmiştir. Bu teknoloji, HDSL (High-bit-rate Digital Subcriber Line) sistemidir ve 90'lı yılların başlarında geliştirilmeye başlanmıştır.

• Geniş bant hizmetlerinde HDSL kullanılması ile aşağıdaki hususlar

belirtilebilir;

• Yerleşimin yoğun olduğu bölgelerde, geniş bant servislerine olan talep fazladır. HDSL kapasite artırımı sağlar.
• Birçok müşteri sabırsızdır. E1 (2.048Mbit/s) transmisyonu için müşteri günümüzde uzun sayılabilecek bir süre beklemek zorunda kalmaktadır. HDSL’in kurulması ve işletime verilmesi çok kısa bir zaman almaktadır.
• Bu müşterilerin büyük bir kısmının geniş bant servislerine gereksinimi vardır. HDSL bu gereksinimi sağlar
• Servis işleticileri, bütçe tasarrufu ve işletim kolaylığı ister. HDSL’in kullanımı kolaydır.
• Mevcut şebekede bakır kullanılmaktadır ve bunların kullanım süreleri ile kapasiteleri arttırılmış olacaktır.
• Bakır kabloların kullanılması, fiber kabloya göre çok daha ekonomiktir.
• Bir müşteri fiber kablo yanında, bakır kablo kullanımıyla da servis hizmetinden yararlanma kapasitesini arttıracaktır.

• HDSL Sistemi ve Transmisyon Tekniği

HDSL mevcut bakır kablolar kullanılarak e1 sinyalini repater kullanmadan 0.40mm’lik kablolarla 4km 0.50mm’lik kablolarla 5km mesafeye kadar transmisyon sağlar. HDSL repetörü kullanılarak da bu transmisyon mesafeleri iki katına kadar çıkartılabilmektedir. HDSL sistemi iki nokta arasında çalışan karşılıklı iki HDSL transmisyon ünitesinden (HDSL Transmission Units -HTUs) oluşur (Şekil 1.5). HTU-C (central unit), genelde santral tarafına yerleştirilir (enerjisini santralden alacaktır). HTU-R (remote unit) abone tarafına yerleştirilir. HTU-R’nin konfigürasyonu ya da özdenetimi merkezdeki HTU-C tarafından yapılır.

Simetrik kablo Şekil 4'te HDSL sistemlerinde kullanılan alıcı/verici (transceiver) genel yapısı verilmiştir. E1 sinyali ikiye bölünmekte ve gerekli durum bitleri eklendikten sonra vericiye (transmitter) gönderilir, scrambled edilir (bit dizisinde bitişik bitler arasındaki ilişkiyi azaltmak), kodlanır ve hibrid devresi ile hat trafosu üzerinden hatta (HDSL line) verilir. HDSL hattından gelen sinyal hibrid devresi ile A/D (Analog/Dijital) dönüştürücü devresine verilir. Burada yankı bastırıcı (echo canceller) devresinden gelen sinyalle karşılaştırılarak alıcı (receiver) devresine alınır. Receiver devresinde; sinyal karar detektörü (decision detector), decoder ve descrambler devreleri vardır.

HDSL teknik özellikleri ve ara bağ (interface) bilgileri Tablo 2'de verilmiştir. HDSL, e1 tarafı G.703'ü destekler. Santral tarafındaki HTU-C beslemesini santralden alır. Abone tarafındaki HTU-R beslemesini ya yerel beslemeden ya da uzak hat beslemesi (remote power feeding) ile merkezdeki HDSL cihazından alır.

 

HDSL Uygulamaları Başlıca uygulama alanlarışunlardır:

• Santraller arasında PCM trunk hatlarında,
• Tüm 2Mbit/s transmisyon gereksinimlerinde,
• Video konferans hizmetinin sunulmasında,
• Voice extension gereksinimlerinde,
• GSM baz istasyonlarında,
• Internet erişimlerinde,
• Kampus bölgelerinde,
• Askeri bölgelerde
  

  1.1.4. ADSL (Asymmetric-Veri-Rate Digital Subscriber Line)

  ADSL (Asimetrik Sayısal Abone Hattı) Asymmetric Digital Subscriber Line sözcüklerinin baş harflerinden oluşan ADSL, mevcut telefonlar için kullanılan bakır teller üzerinden yüksek hızlı veri, ses ve görüntü iletişimini aynı anda sağlayabilen bir modem teknolojisidir. Geniş bant erişimi sağladığından dünyada internet kullanıcıları tarafından yaygın olarak kullanılmaktadır. ADSL’de telefon hattı üzerinde kapasiteyi daha verimli kullanmak amacıyla sayısal kodlama teknikleri kullanılır. Asimetrik yapısı nedeniyle internet ya da benzer veri kaynaklarına ulaşıp tek yönde veri aktarımı yapmak isteyen müşteriler için en elverişli uygulamadır.
  • Çalışması
  ADSL sisteminde, bilinen bakır kablolama alt yapısı kullanılır. Telefon hattının her ucuna bir ADSL modem eklenerek 3 bilgi kanalı oluşturulur: Alış (download), gönderiş (upload) ve POTS (Plain Old Telephone Service – Düz Eski Telefon Hizmeti) olarak adlandırılan geleneksel telefon servis kanalı. POTS kanalı, ADSL ortamı üzerinden ses iletimi için kullanılır. Böylece internete bağlı iken ayni anda telefon konuşması yapılabilmesi sağlanmış olur.
  Geleneksel modemler, bilgisayardan gelen sayısal sinyalleri analog sinyallere, telefon hattından gelen analog sinyalleri de sayısal sinyallere çevirir. ADSL’in de içinde yer aldığı DSL teknolojisi, sayısal verinin analog forma ve tekrar geriye çevrilmeyeceğini varsayan bir teknolojidir. DSL modemleri sinyalleri çevirmez bunun yerine verileri sayısal olarak yollar ve alır. Sinyalleri çevirmeye gerek kalmadığından veriler normal modemlerden çok daha hızlı iletilir.
  • Bağlantısı
  
  
  
  Sistem asimetrik olarak çalıştığından download (şebekeden kullanıcıya) ve upload (kullanıcıdan şebekeye) hızları farklıdır. Her zaman download oranı upload oranından fazladır.
  ADSL bağlantı, hat uzunluğu, kullanılan bakir kablonun çapı ve kullanılan modemin tipine bağlı olarak 8Mbps’a kadar download (şebekeden kullanıcıya), 1Mbps’a kadar da upload (kullanıcıdan şebekeye) veri hızlarına olanak verir.